[ENERGETYKA] Największe sukcesy Ministerstwa Przemysłu. Czy resort przetrwa rekonstrukcję rządu?
W obliczu zapowiadanej przez premiera Donalda Tuska rekonstrukcji rządu pojawiają się pytania o dalsze losy Ministerstwa Przemysłu. Mimo krótkiego czasu funkcjonowania, resort kierowany przez Marzenę Czarnecką chwali się swoimi osiągnięciami.
Rozwój energetyki jądrowej
Najbardziej spektakularnym obszarem działań resortu, według jego oceny, jest energetyka jądrowa. Ministerstwo doprowadziło do przyjęcia ustawy zmieniającej przepisy dotyczące przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej. Nowelizacja ta ma kluczowe znaczenie dla uruchomienia pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce, która powstanie w Choczewie. Rozpoczęcie budowy planowane jest na 2028 r., a pierwszy blok ma zostać uruchomiony w 2035 r., z kolejnymi w 2036 i 2037 r.
Resort uzgodnił również tzw. umowę pomostową (EDA) z konsorcjum Westinghouse - Bechtel. Dokument ten określa szczegóły współpracy między inwestorem (Polskie Elektrownie Jądrowe, PEJ) a wykonawcami, otwierając nowy etap inwestycyjny. Prace projektowe i uzyskiwanie decyzji administracyjnych przebiegają zgodnie z harmonogramem.
Finalizowana jest też aktualizacja Programu Polskiej Energetyki Jądrowej (PPEJ), który pełni funkcję strategicznej "mapy drogowej". Nowa wersja dokumentu wskazuje lokalizacje kolejnych elektrowni (Bełchatów, Konin, ewentualnie Kozienice i Połaniec), a także przewiduje znaczący udział polskich firm w budowie (tzw. local content), co ma przyczynić się do transferu technologii i rozwoju eksportu. Obecnie rozpoczęto konsultacje społeczne i eksperckie dokumentu i przekazano go do publikacji.
Transformacja górnictwa węgla kamiennego
W zakresie polityki wobec górnictwa, Ministerstwo Przemysłu, jak samo podkreśla, skoncentrowało się na zapewnieniu stabilności funkcjonowania spółek węglowych. Udzielono wsparcia finansowego w postaci dopłat do redukcji zdolności produkcyjnych dla takich firm jak Polska Grupa Górnicza, Południowy Koncern Węglowy oraz Węglokoks Kraj. Kapitał tych spółek został też podwyższony poprzez przekazanie skarbowych papierów wartościowych.
Przygotowano projekt nowelizacji ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego, przewidującej m.in. umożliwienie wygaszania kopalń zgodnie z umową społeczną, obniżenie kosztów transformacji oraz wypłatę świadczeń dla pracowników bezpośrednio przez przedsiębiorstwa.
14 października 2024 r. resort złożył zaktualizowany wniosek notyfikacyjny dotyczący pomocy publicznej dla trzech spółek górniczych. Zgłoszono też uwagi do Krajowego Planu na rzecz Energii i Klimatu, by zapewnić jego zgodność z krajową strategią.
Ochrona przemysłu hutniczego
Resort odegrał też, jak informuje, kluczową rolę w przywróceniu działalności Huty Częstochowa. Zakład zatrudniający blisko 1000 osób wznowił produkcję po ponad rocznym przestoju dzięki interwencji Ministerstwa Przemysłu oraz Ministerstwa Aktywów Państwowych. W styczniu powołano Zespół przy Ministrze Przemysłu ds. poprawy funkcjonowania branży hutniczej.
Bezpieczeństwo dostaw surowców energetycznych
W kontekście wojny za wschodnią granicą i sankcji wobec Rosji, zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energetycznych zyskało, według resortu, priorytetowe znaczenie. Ministerstwo skutecznie zareagowało na unijne embargo na rosyjski LPG, które weszło w życie 20 grudnia 2024 r., zapobiegając niedoborom tego ważnego surowca.
Obecnie trwają prace nad wydzieleniem z Prawa energetycznego trzech osobnych ustaw: prawa gazowego, wodorowego oraz paliwowego. Celem jest uporządkowanie i uproszczenie przepisów, co, jak zapewnia resort, ma usprawnić funkcjonowanie rynku paliwowego i gazowego. Jednocześnie prowadzone są prace deregulacyjne w tych sektorach.
Co dalej z resortem?
Pomimo wskazywanych osiągnięć, przyszłość Ministerstwa Przemysłu z obecnym kierownictwem i w obecnym kształcie jest niepewna. Według nieoficjalnych informacji, po wyborach prezydenckich możliwe jest utworzenie nowego superresortu transformacji energetycznej. Taki scenariusz oznaczałby wcielenie przemysłu, klimatu i aktywów państwowych do jednej struktury.
Wśród krytyków Ministerstwa Przemysłu nie brakuje osób określających go resortem górnictwa. Wskazuje się, że niejasny jest los notyfikacji pomocy państwowej dla górnictwa, a spółki ponoszą gigantyczne straty i są nieefektywne. Natomiast w projekcie jądrowym skala uporządkowania relacji z Amerykanami pozostaje niejawna ze względu na tajność umowy pomostowej. Doniesienia pasowe sugerują jednak, że jej poprzednia wersja w żadnym stopniu nie zabezpieczała strony polskiej. Ponadto niejasny pozostaje los drugiej lokalizacji jądrowej, kluczowej z perspektywy transformacji energetycznej kraju. Krytyce poddawana jest również minister Marzena Czarnecka znana z serii niefortunnych wypowiedzi medialnych np. o planach połączenia elektrowni z kopalniami, co spowodowało duże spadki na rynku kapitałowym.